İnşaat Sektörünün İhtiyacı Olan Agreganın İşletilmesi ve Kentsel Faydaları
Doç. Dr. Gürcan Konak – Prof. Dr. Ahmet Hakan Onur – Araş. Gör. Dr. Hakan Karakuş
Maden Mühendisleri Odası
Şehirlerin büyüklüklerinde ve sanayileşmelerinde değerlendirme kriterlerinden birisi inşaat
sektörüdür. İnşaat sektörü hammadde ihtiyacını kent sınırları içinden karşılayarak birçok
sektörün tetikleyicisi olmakta ve sanayileşme sürecinde ivmeyi arttırmaktadır. İnşaat
sektörünün ihtiyacı olan doğal taşlar; çimento hammaddeleri (kireçtaşı, alçıtaşı ve alçı), yapı
malzemeleri (tuğla, kiremit toprakları) ve agrega (kireçtaşı, kum-çakıl, mıcır) olarak
sınıflandırılabilir. Bu hammaddelerin üretimleri 2004 yılında yapılan 5177 sayılı değişiklik ile
son halini alan 3213 sayılı Maden kanunu kapsamında yapılmakta ve genel olarak Kalker
İşletmeciliği olarak adlandırılmaktadır.
Kalker ocaklarında üretimi yapılan kireçtaşının ülkemizde rezerv miktarları açısından sıkıntı
olmamakla birlikte birim maliyetler içinde nakliye giderlerinin fazla olması, rekabet koşulları
ayrıca çevre sorunları ile birlikte yasal izinler gibi nedenlerle faydalanabilir rezerv
kısıtlanmaktadır. Bunun yanında miktar olarak, kireçtaşı üretimi %58 pay ile tüm maden
üretimi içinde birinci sırada, pazar değeri olarak petrol, doğalgaz ve kömürden sonra
dördüncü sırada yer almaktadır (Öztürk vd, 2007).
Kalker ocakları ve altyapı işleri inşaat sektörü ile doğrudan ilişkili oldukları için temin
edilmesi bölgesel olarak değerlendirilmelidir. Burada sunulan çalışmada da İzmir İli inşaat
sektörü hammadde ihtiyacını karşılayan kalker işletmelerinin gerekliliği ve sorunları ortaya
konularak kentsel faydaları tartışılmıştır.