Suda Arsenik: Kimyası ve Uzaklaştırılması
Araş. Gör. Dr. Nilay Gizli – Prof. Dr. Mustafa Demircioğlu
Kimya Mühendisleri Odası
Son yıllarda, güvenli ve yeterli miktarda su sağlanması, iklim değişiklikleri ile daha da önem
kazanmaya başlamıştır. Bu durum tarımı, sanayiyi ve gündelik yaşamı, kısacası tüm toplumu
değişik yönlerle etkilemektedir. Suyun sağlanabilirliğinde gittikçe artarak yaşanan güçlükler,
bir yandan suyun tasarruflu kullanımına dikkati çekerken, diğer yandan işlenmiş atık suyun
yeniden kazanımı süreçlerini de gündeme getirmiştir.
Tüm dünyadaki bu genel durumun yanında, suyun kimyasal kalite unsurlarından birisi olan
arsenik miktarı, 2008 yazında İzmir’in, hatta tüm Türkiye’nin gündemine oturan başlıca bir
konu olmuştur. Bu sunumda, arsenik türleri, suda bulunum biçimleri, bu türlerin kimyasal
olarak belirlenmeleri ve ardından sudan uzaklaştırılmasında uygulanan yöntemler ele
alınacaktır.
Arseniğin insan sağlığını tehdit eden en zehirli elementlerden biri oluşu, su kaynaklarının
kirliliğinin izlenmesinde ve içme suyu niteliklerinin belirlenmesinde, önemle üzerinde
durulan bir özellik olmasını doğurmuştur. Yeraltı ve yüzey sularındaki arseniğin kökenleri
arasında, küresel ısınma, volkanik hareketlilik, mineral-kayaç çözünmesi gibi doğal yollar
yanında, orman yangınları, denetimsiz endüstriyel atıklar, arsenik içeren tarım ilaçları ve
kimyasal maddelerin kullanımı gibi toplumsal nedenleri sayabiliriz.
Suda başlıca inorganik ve organik bileşiklerin bir bileşeni olarak bulunan arseniğin, içme
suyu ile alınımı cilt kanseri riski taşıdığı, gaz evresinde bulunan inorganik arsenik türlerinin
solunum yoluyla alınması, akciğer kanseri riski taşıdığı bilinmektedir. Başta Bangladeş ve
Hindistan, olmak üzere birçok ülkede, yer altı ve içme sularında arsenik kirliliği ve buna bağlı
olarak akut kanser vakaları rapor edilmiştir [Dhar, 1997].