Korunması Gerekli Alanlarda Bir Planlama Sorunu Olarak Trafik Kaynaklı Titreşimler ve Somutlaşmamış Yasal Dayanaklarının İzmir/Birgi Örneği Üzerinden İncelenmesi
İrem AYHAN SELÇUK, K. Mert ÇUBUKÇU
Şehir Plancıları Odası
Türkiye; Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunması Sözleşmesi, Milletlerarası Anıtlar ve
Sitler Konseyi Türkiye Milli Komitesi Yönetmeliği, Avrupa Mimari Mirasın Korunması
Sözleşmesi gibi Koruma alanında yaptırımı olan pek çok uluslararası sözleşmeye tabidir.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın (1982) 63. Maddesi’yle de devlet tarafından tarih, kültür
ve tabiat varlıklarının ve değerlerinin korunması ve bu amaçla destekleyici ve teşvik edici
tedbirlerin alınması; güvence altına alınmış olup; pek çok yasal düzenleme ile tarih, kültür ve
tabiat varlıklarını ve değerlerini koruma çalışmalarının gerçekleştirileceği bir çerçeve
oluşturulmaya çalışılmıştır. Koruma Amaçlı İmar Planı Teknik Şartnamesi’nde Koruma
Amaçlı İmar Planları’nın uygun olarak hazırlanması gereken yasal düzenlemeler; anayasa,
uluslararası anlaşmalar, 3386 ve 5226 Sayılı Kanunlar ile Değişik 2863 Sayılı Kültür ve
Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, 3194 Sayılı İmar Kanunu ve 3621 Sayılı Kıyı
Kanunu’ndan bahsedilmektedir.
Ancak korunması gerekli alanlara ilişkin tüm ulusal ve uluslararası sözleşmeler ve yasal
düzenlemeler incelendiğinde; bugün tüm dünyada çalışma konusu olan ve standart geliştirme
çalışmaları sürdürülen trafik kaynaklı titreşimlerin tarihi ya da modern yapılar üzerindeki
etkisine yönelik olarak rehberlik edebilecek somut yasal düzenlemelerle karşılaşılmamakta;
yasalarla önerilenler temenni niteliğini geçmemektedir.
Bu çalışmanın amacı İzmir’in Ödemiş İlçesi’nde Birgi’de; konut kullanımlı tescilli taş
yapılarda trafik kaynaklı titreşim düzeylerini ölçerek, koruma amaçlı imar planı kararları ile
kontrol edilebilen değişkenlerle açıklamaya çalışmaktır. Çalışma kapsamında on adet tescilli
yapıda kontrollü olarak geçirilen kamyon, minibüs, ambulans, itfaiye, özel araç ve traktör ile
oluşan titreşim düzeyleri yapının girişinde yola bakan iki köşesi ile orta noktasına sabitlenen
sensörler ile ölçülmüştür. Çalışma kapsamında 630 adet ölçüm değeri elde edilmiş, ancak orta
noktada konumlandırılan sensörden alınan değerlerin daha sağlıklı olması nedeniyle hatasız
olduğu tespit edilen 199 titreşim değeri analizlerde kullanılmıştır.