Su Kaynakları Yatırımlarının 2009-2013 Yılları Arasında İzmir Ölçeğinde İrdelenmesi
Aslı Erdenir Silay, Ahmet Tomar
İnşaat Mühendisleri Odası
Ülkemiz göller ve nehirlerden oluşan önemli tatlı su kaynaklarına sahip olmasına rağmen,
sanıldığı gibi su kaynakları bol ve sınırsız olup, su zengini bir ülke değildir. Aksine, gerekli
önlemler alınmadığı ve su kaynaklarının geliştirilmesine yönelik yatırımlara öncelik
verilmediği takdirde yakın gelecekte su sorunları yaşamaya aday bir ülke olabileceği gibi
üretmeme sorunu ile karşı karşıya gelecektir. Su hem tarımın hem de sanayinin olmazsa
olmaz temel girdisi konumundadır. Ülkemizde teknik ve ekonomik anlamda tüketilebilecek
yerüstü ve yeraltı suyu miktarının 112 milyar m3 olduğu bilenmektedir.
Ülkemiz açısından bakıldığında su kaynaklarımızı yeterince değerlendiremediğimiz, mevcut
su tüketimiz olan 48 milyar m3’ün yaklaşık %76’sı (36.5 milyar m3) tarımsal sulama amaçlı
değerlendirilmektedir. Potansiyel sulanabilir arazimizin (8.5 milyon ha) %64’ü 5.42 milyon
ha ancak sulanabilmektedir.
İzmir ilindeki tarıma elverişli arazi 335 316 hektar olup, bunun 165 534 hektarı ekonomik
olarak sulanabilir arazidir. İzmir ilinin yüzeysel su potansiyeli 2.07 km3/ yıl olup bunun 0.75
km3/yıl’ı Kuzey Ege sularından, 0.13 km3/yıl’ı Gediz nehrinden ve 1.19 km3/yıl’ı ise Küçük
Menderes nehrinden oluşmaktadır. Yer altı suyu potansiyeli ise 0.494 km3/ yıl olup İzmir
ilinin toplam brüt su kaynakları potansiyeli 2.564 km3/yıl dır. İzmir ilinin öncelikle su ve
toprak kaynakları potansiyeli ile ülkemiz içindeki yerine bakmak gerekmektedir.
İzmir ili yüzeysel su potansiyelinin % 46’sı Küçük Menderes havzasında, % 29’u Bakırçay
havzasında, % 6’ı da Gediz havzasındadır. Ancak Bakırçay Havzasının İzmir ili sınırları
dışında kalan yukarı kesimi ile Gediz havzasının İzmir ili sınırları dışında kalan orta ve yukarı
kesimlerinden gelen önemli bir su potansiyeli de İzmir ili sınırları içinden geçerek denize
dökülmektedir.
İzmir ilinin yer altı suyu potansiyeli pınarlar da dahil olmak üzere toplam 494 hm3/yıl’dır.
Bunun % 32,5 u olan 161 hm3 su içme ve kullanma suyu amacıyla, % 51 i olan 238 hm3 su
sulama ve endüstri suyu amacıyla tahsis edilmiş olup, 95 hm3 su rezervi mevcuttur.
Bilindiği üzere İzmir ili Türkiye’nin ikinci en büyük ticaret merkezine, toplam sanayi
üretiminin %9.3‘ünü gerçekleştiren önemli bir sanayi merkezi, geleneksel ihracat kalemleri
tarımsal ürünler, pamuk, incir, üzüm, tütün, zeytin ve üstün kaliteli zeytinyağı gibi dünyaca
tanınan yerel ürünlere sahiptir.
İzmir, 13.383 milyon TL ile Ege Bölgesi GSYİH’sinin yaklaşık % 50’sini, Türkiye
GSYİH’sinin yaklaşık % 7’sini oluşturmaktadır. İstanbul ve Ankara’nın ardından Türkiye
GSYİH’sine katkıda bulunan üçüncü büyük ildir. Kişi basına düşen GSYİH’ de ise 3.215 $
(3.894 TL) ile Türkiye’nin altıncı ili konumundadır.