İkincil Afetler
Işıl Öncü
Kimya Mühendisleri Odası
Afet toplumun tümü veya belirli bir kesimi için fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar
doğuran, normal hayatı ve insan faaliyetlerini durduran veya kesintiye uğratan doğal,
teknolojik veya insan kaynaklı olaylar olarak tanımlanmıştır. Bu bağlamda doğal veya bu
olaya bağlı bir olayın afet olabilmesi, yukarıda izah edilen ve sonuçları itibariyle zarar
oluşturarak toplumsal olağan yaşantıyı ciddi şekilde etkileme şartına bağlanmıştır. Bu durum
doğal olaylar ve afet olgusu farkını ortaya koymada bir kriter teşkil etmektedir. Tanımda adı
geçen teknoloji kavramı ise bir afet kaynağı veya ikincil bir afet odağı olabildiği gibi; afetlere
yönelik zarar azaltıcı, iyileştirici, önleyici bir araç olma yeteneğini taşımaktadır. Günümüzde
teknolojiye duyulan ihtiyaç günden güne artarak devam ediyor olsa da gündelik yaşamımızın
olmazsa olmazları olan otoyollar, limanlar, demiryolları, barajlar, büyük binalar, nükleer
santraller, elektrik santralleri, gaz ve su şebekeleri, telefon şebekeleri, kimya sanayi ve daha
birçok ileri teknoloji ürünü kaynak, önlenemez bir doğal olay olan depremin tek vuruşuyla
yok edilebilir. Çoğu zamanda afete yol açan büyük çaplı olaylar, başka tehlikeleri de
tetikleyerek ikincil bir afet yaratma potansiyeline sahiptir. Bu da doğal afetlerin meydana
geldiği mekanın teknoloji bağımlılık oranına ve yoğunluğuna bağlı olarak artmaktadır.
Literatürde ‘İkincil Afetler’ adı verilen bu olaylar; yangın, patlama, kimyasal ve gaz
sızıntıları, su baskınları, salgın hastalıklar, çevre kirliliği, gibi başlıklar altında
toplanmaktadır.