Yapı Stoku Envanter Çalışmalarının Önemi
Türkay BARAN, Serap KAHRAMAN, Özgür ÖZÇELİK, Aydın SAATÇİ, Serkan MISIR, Sadık Can GİRGİN
İnşaat Mühendisleri Odası
Yığma ya da Betonarme olarak inşa edilmiş bir yapının “göçme riski”nin ortaya konabilmesi
için öncelikle zemin ve malzeme parametrelerinin saptanması; yapının bilgisayar ortamında
modellenerek, dolgu duvarların katkısını da göz önüne alabilen deprem yönetmeliğince
belirlenmiş analizlerinin yapılması gereklidir.
Ülkemizdeki mevcut yönetmeliklerin de öngördüğü bu değerlendirmeyi yapabilmek için
öncelikle ayrıntılı deneysel ve analitik çalışmaların gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Ancak,
çok sayıda bina içeren bir yapı stoğu için böyle bir çalışma yükünü gerçekleştirmek, zaman ve
finansman açısından neredeyse olanaksızdır.
Envanteri yapılacak yapı stokunun büyüklüğü düşünüldüğünde, olası bir büyük depreme karşı
yapı güvenliği ön değerlendirmesi yapılabilmesi amacıyla gerekli veri toplama, değerlendirme
işlemleri için harcanacak zaman, ekonomik kaynak ihtiyacının karşılanmasının mümkün
olmadığı görülmektedir. Bu nedenle, uygulanabilir, gerçekçi yaklaşımlarla durum tesbiti
yapılması zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. Deprem gibi benzer risklere açık
gelişmiş/gelişmekte olan ülkelerin de yaptığı gibi, kademeli değerlendirme yöntemlerini
kullanmak makul/sürdürülebilir/yönetilebilir bir yaklaşım olarak düşünülmektedir.
Sunulan çalışmada, İzmir’de pilot bölgeler olarak seçilen Balçova ve Seferihisar (Merkez)
ilçelerinde yürütülen “Yapı Stoku Envanterinin Oluşturulması ve Yapı Güvenliğinin Deprem
Riski Açısından Değerlendirilmesi” projesi ele alınmaktadır. İzmir Büyükşehir Belediyesi,
Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi ve İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi
ile imzalanan üçlü protokolün amacı, Balçova İlçesinde 7.628, Seferihisar (Merkez) İlçesi’nde
2.922 olmak üzere toplam 10.550 adet yapının envanterinin oluşturulması, yapıların
güvenliğinin deprem riski açısından hızlı değerlendirilmesidir.