Mekân Planlama Anlayışındaki Değişim Kapsamında İzmir Kentinin Üst Ölçekli Planlarının İrdelenmesi
Neslihan YALINIZKOÇ, Gülnur ÇEVİKAYAK
Şehir Plancıları Odası
Küreselleşme sürecinde, sanayi toplumundan bilgi toplumuna, fordist üretimden esnek
üretime, modernist düşünceden post-modernist düşünceye geçiş ile birlikte yaşanan
dönüşümde ulus devletler yeniden yapılandırılmaktadır. Bu yapılandırmada devletin
bürokratik yönetim biçimi yönetişimci yönetim biçimini alırken, devletin ekonomik ve
toplumsal alana müdahale aracı olarak planlama anlayışı da değişime uğramaktadır. Sivil
toplum merkezli yaklaşımlar tarafından yeni oluşmakta olan planlama kültürü, toplumun
yönlendirilmesinde araçsal rasyonalitenin yol gösterici olmaktan çıktığı, yerini iletişimsel
rasyonaliteye bıraktığı şeklinde yorumlanmaktadır. Bu bağlamda mekânsal planlamadaki
anlayış değişimi ise stratejik mekânsal planlama olarak adlandırılmaktadır.
Ülkemizde iktisadi planlama alanında 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi Kontrol Kanunu ile
gündeme gelen stratejik planlama anlayışı mekân planlama alanında da henüz açıklığa
kavuşturulmuş değildir. Stratejik mekânsal planlama Kentleşme Şurası toplantılarında ve bu
toplantılar sonrasında yayınlanan Bütünleşik Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planı
(2010-2014) ile gündeme gelmiş, 644 sayılı Çevre Şehircilik Bakanlığı’nın Teşkilat ve
Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile mevzuatımıza girmiş olup
KENTGES’in 1 No’lu hedefi olan “Mekansal Planlama Sisteminin Yeniden Yapılandırılması”
kapsamında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bünyesinde çalışmaları sürdürülmektedir.
Mekansal Planlama Sisteminin Yeniden Yapılandırılması çalışmaları sürdürülürken İzmir
kenti için değişen yasal mevzuatlar kapsamında planlama çalışmaları da aynı paralellikte
devam etmektedir. Bu kapsamda hazırlanacak olan bildiride, ülkemizde değişmekte olan
planlama anlayışı bağlamında İzmir kentini kapsayan üst ölçekli mekânsal planların planlama
anlayışı sorgulanarak elde edilen sonuçlar mekân planlamanın geldiği aşama açısından
tartışılacaktır.