Çocuk Dostu Kent Üzerine Stratejiler
Hikmet Sivri Gökmen
Mimarlar Odası
Endüstrileşme, tüketim, nüfus büyümesi, yoksulluk, çevresel bozulma, suç ve savaş;
atmosferdeki, sudaki ve topraktaki bozulma, bir başka deyişle dünya çapında kentleşmenin
etkisi, çocukların tam olarak ve serbestçe kentsel yaşama katılma şanslarını gittikçe
azaltmaktadır. Günümüzde çocuklar kentlerde kendi gelişimleri adına olumsuz birçok sorunla
karşılaşmaktadırlar. Özellikle endüstrileşmiş ve gelişmiş kentlerde çocuklar kalabalık,
güvensiz ve kirletilmiş çevrelerde yaşamaktadırlar. Bu çevreler çocuklara; öğrenme, oyun ve
rekreasyon için çok az fırsat sunmaktadır. Aile parçalanması, yoksulluk, vandalizm, yerel
kaynaklara kısıtlı erişim gibi, tüm bu bileşenler çocuklar ve gençler için birçok kenti olumsuz
ve tehdit eden yerler olarak göstermektedir. Özellikle kentlerin yoğun konut bölgelerinde
kendiliğinden, düzensiz olarak gelişen oyun, geçmişte kalmış bir olgu olmaya başlamıştır.
Çocuklar yalnızca evlerinde, arkadaş evinde ve ticari mekanlardaki düzenli oyun çevrelerine
katılmaya cesaretlendirilmektedirler (Mc. Kendrick, et.al., 2000). Kentin sunduğu
olanaklardan toplumun farklı kesimleri aynı şekilde yararlanamamakta, hızlı kentleşme
eşitsizliğin derinleşmesine yol açmaktadır.
Çocuk hakları der ki; her çocuğun yaşamaya ve gelişmeye, korunmaya, kararlara katılmaya
hakkı vardır ve bunların hepsi hiç bir ayrım gözetilmeksizin bütün çocuklar için geçerlidir.
Çocuğun güvenli ve sağlıklı bir çevrede herhangi bir ayrıma uğramadan insanca
yaşayabileceği bir kentte gelişmek en temel hakkıdır. İnsan haklarına saygı toplumun
çocuklarına nasıl davrandığı ile başlar. Olumlu olan çocuk-merkezli yaklaşımdır, bir başka
deyişle çocuğun kendi haklarına sahip bağımsız bir birey olduğunu akıldan çıkarmamak ve
yalnızca onun için değil, onunla birlikte davranabilmek önemlidir. Bu doğrultuda ne yapmak
gerekiyor? Ne yapmalıyız? Çocukların yaşamını geliştirmek, ancak onların haklarını
tanıyarak, anlayarak ve gerçekleştirerek olur. Çocuk dostu kent oluşturmak, çocuklar ve
onların yaşamları ile aktif olarak ilgilenilen bir süreçtir. Çocuk dostu kent yalnızca yönetim
tarafından gerçekleştirilemez. Çocuklar, aileleri ve çocukların yaşamını ilgilendiren tüm
kişilerin, kurumların ve kuruluşların ortaklığı ile gerçekleşir.