TMMOB’DEN, TRAMVAY İNŞAATINDA AĞAÇLARIN ZARAR GÖRMESİNE TEPKİ
TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu, Gazi Bulvarı’nda devam eden tramvay çalışması sırasında ağaçların köklerinin zarar görmesine ilişkin 9 Haziran 2017 tarihinde bir basın açıklaması gerçekleştirdi.
TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu tarafından Gazi Bulvarı’nda tramvay çalışmalarının devam ettiği alanda gerçekleştirilen basın açıklamasında konuşan TMMOB İzmir İKK Dönem Sekreteri Melih Yalçın, Genç Cumhuriyetin modern kent yaratma çabaları içinde 1940’lı yıllara kadar, İzmir’e çağdaş bir görünüm vermek için yapılan temel uygulamalar; düzenli yollar ve bulvarlar açmak, meydanlar ve geniş yeşil alanlar oluşturmak, kentin aydınlatılmasını sağlamak ve düzenli bir ulaşım sistemini geliştirmek çalışmaları olduğunu ve bu ağın kentsel yeşil alanlar ile desteklenmesinin modern kent imgesi oluşturmanın yanında kolektif yaşamı da güçlendirdiğini belirtti. Gazi Bulvarı’nın yeni kent modeli düşünceleri ve tasarılarının hayat geçirildiği, meydan ve kıyı ile bağlantı kuran önemli bir arter olduğunu söyleyen Yalçın, “İzmir kenti için böylesi önemli bir arter üzerinde bulunan ve bulvarın yapım tarihi ile aynı geçmişe sahip çınar ağaçları, yukarıda sayılan modern kentin simgelerinden birini oluşturmuş ve adeta bu caddeyle özdeşleşmiştir” dedi. Yalçın, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Hem kentin planlama sürecinde rol oynayan tarihi değerleri, kentin yeşil dokusunu tamamlayan özellikleri, kent ekolojisine katkıları, hem de doğal görünümleri ve gövde yapılarıyla bir plastik değere sahiptirler. Bu sebepler ile çınar ağaçlarının tescillenmesi için Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü’ne yapılan başvuru değerlendirmeye alınmış ve tescil çalışması başlatılmışken bu sürecin tamamlanması beklenmeden tramvay inşaatı bu bölgede başlatılmıştır. Bu inşaat çalışması çınar ağaçlarına geri dönülmez zararlar verme riskini taşımaktadır. Dün başlatılan çalışmada, alanda mevcut bir çınar ağacının köklerine verilen zarardan bu kaygımızla ilgili neyi kastettiğimiz anlaşılmaktadır.
Gazi Bulvarı tramvay hattı ile ilgili projeyi öğrendiğimizde, ilgili odalarımız büyükşehir belediyesine yazılı olarak alanda bulunan Çınar ağaçlarının kök yapılarının tespit edilmesi için bir kök taraması çalışması yaptırılması ve sonrasında çıkacak rapora göre bu alandan tramvay geçirilip geçirilmeyeceğine yönelik karar verilmesi gerektiği belirtilmiştir. Ancak bu talebe gelen yanıtta, Ege Üniversitesine bu talebin iletildiği ve üniversitenin imkânları dâhilinde bir çalışma yapılamayacağının öğrenildiği cevap olarak verilmiştir. Oysa bu çalışmanın bilimsel olarak yapılması mümkün ve gereklidir. Yine büyükşehir belediyesi tarafından hattın geçeceği aksta yükseltme çalışması yapılacağı ve ağaçlara yaklaşılmadan korunarak geçileceği bilgisi verilmiştir. Ancak bahsedilen alandaki dolgu çalışmaları ilgili odalarımızın kurullarında değerlendirilmiş ve dolgu ile tramvayın oluşturacağı ray ve vagon yükleri de göz önüne alındığında yüzeysel olduğunu tahmin ettiğimiz kök yapısı nedeniyle ağaçların kısa ve orta vadede zarar göreceği görüşüne varılmıştır.
Kurulumuz bu hazırlık çalışmaları tamamlanmadan alana iş makinaları ile müdahalede bulunulmasını doğru bulmamaktadır ve çalışmaların devamında alanda mevcut bulunan tarihi çınar ağaçlarının yaşamları konusunda kaygı duymaktadır.
Dün başlatılan çalışmalarda, ağaçların uyuma devresini bile dikkate almadan yapılan kazı sırasında görülmektedir ki ağaçların yüzeydeki yatay kökleri kopartılmış ve zarar görmüştür. Bu durum ağaçların kök/sak dengesini bozmaktadır. Zaten çevresi beton ile kaplanmış olan ağaç tepe tacı kök sisteminden fazla olunca kuruma ile yüz yüze kalacaktır. Yanı sıra yayvan kök sistemine sahip Çınar ağaçları su ve besin maddesini yüzey köklere bağlı saçak köklerle almaktadır. Buradaki ağaçlar zeminin beton ile kaplanması nedeniyle yeterli su alamayacak yaşaması ve gelişmesi olumsuz etkilenecektir. Ayrıca, beton yükünün yanında rayların ve vagonların yükü de eklendiğinde ağaçların kok yapısı zarar göreceği açıktır.
Taşıt yolu yerine kentin yeşil alanlarının içerisinden geçirilen ya da yeşil alan akslarını bozan tramvayın, Gazi Bulvarı üzerinde yer alan 81 yıllık ağaçlara zarar vermesi kurulumuzca kabul edilemez bulunmaktadır. Bu nedenle ağaçların zarar görmesine, kısa ve orta vadede kurumasına yol açacak imalatlar derhal durdurulmalıdır.
2013 yılının sonunda İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından gündeme getirilerek, başından beri demokratik, katılımcı ve bilimsel yaklaşımdan uzak, inşaat aşamasında yapılan güzergâh değişiklikleri ile ilerletilen tramvay projesi ‘yeşil proje anlayışından’ çıkmakta, kentin doğasına, tarihine ve yeşil altyapısına zarar veren bir hale bürünmektedir.
TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu olarak 2014 yılında hazırlamış olduğumuz rapordaki itirazlarımız ve yaşanması olası kaygılarımız ne yazık ki bugün yaşanmaktadır.”