KÜLTÜRPARK KORUMA AMAÇLI İMAR PLANI ÇALIŞMALARI

Kamuoyunun da bildiği üzere Kültürpark Koruma Amaçlı İmar Planı çalışmaları 2016 yılından bu yana kentimizin en önemli konularından birisi olarak İzmir gündeminde önemli bir yer teşkil etmektedir.

31.03.2019 tarihinde yapılan yerel seçimler sonrasında İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile yeniden ivme kazanan plan çalışmaları doğrultusunda İzmir Büyükşehir Belediyesi teknik ekibi ile TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu arasında bugüne kadar 11 adet toplantı gerçekleştirilmiştir. Bu toplantılarda önceki dönemde hazırlanan planın yetersizliği kurulumuzca anlatılmış ve gerekli çalışmaların yapılması önerilmiştir. İzmir Büyükşehir Belediyesi teknik ekibi bu uyarılarımız doğrultusunda; Kültürpark’ın Kent Ekosistemine Katkıları, Kültürpark’ın Kullanım-Kullanıcı Profili, Kültürpark’ın Taşıma Kapasitesinin Değerlendirilmesi, Afet Acil Toplanma Mekanı Olarak Kültürpark,  Kültürpark Yapı Envanteri, Kültürpark Florasının güncellenmesi çalışması, Kültürpark Faunası, Kültürpark’ın Kent Ekosistemine Katkıları ve Kültürpark Heykelleri raporlarını hazırlatarak korunacak yapıların tespiti, heykel, yapay göl, havuz vb. kentsel sanat ve tasarım unsurlarının envanterlenerek korunacak nitelikte olanların saptanması yönünde bilimsel çalışmaları yaptırmışlardır.

Planın analiz çalışmaları çerçevesinde hazırlanan bu bilimsel raporlara ve daha önceden yapılan Kültürpark’ın bitki envanteri raporuna istinaden kurulumuz 20.10.2020 tarihinde bir çalışma gerçekleştirerek, ekte de sunulan taleplerimizi 39 maddeyi içerecek şekilde, Kültürpark’ın Koruma Amaçlı İmar Planı çalışmalarının nihai haline kavuşması öncesi İzmir Büyükşehir Belediyesi teknik ekibine sunmuştur. TMMOB İZMİR İKK ÖNERİLER

15.12.2020 tarihinde gerçekleştirilen son toplantıda, İzmir Büyükşehir Belediyesi teknik ekibi kurulumuzun talepleri doğrultusunda gerçekleştirdikleri çalışmaları tarafımıza sunmuştur. Kültürpark_Sunum_2020.12.15

Kültürpark; tüm İzmir’lilerin bildiği gibi tarihsel bir geçmişle birlikte doğal bir yapıya kavuşmuş, doğal sit statüsüne sahip ve kentin merkezinde bulunan en önemli kent parkıdır.  Kültürpark, kendine özgü bitki dokusu ile ekosistemi ile korunması gereken hassas ekolojik bir alandır. Bu bölgenin önemli bir bölümü (yaklaşık 220.000 m²) yapısal öğeler ile geniş sert zeminler, yollar ve otoparklarla kaplanmış bulunmaktadır. Bu nedenle öncelikli konu Kültürpark’ın hassas ekolojik yapısının tanımlanarak geliştirilmesinin sağlanmasıdır. Bu sayede Kültürpark’ta tanımsız ve anlamsız olarak yer alan binlerce metrekare sert zeminin kaldırılarak bu alanların park ekosistemine dahil edilmesi gerekmektedir. Bu amaçla kurulumuzca yapılan talebe istinaden Kültürpark’ın ekolojik haritası da çıkartılmış ve yoğun sert zemin olan bölgeler “Ekolojik Niteliği Arttırılacak Alanlar” olarak bu haritada tanımlanmıştır. Yine bu haritada Kültürpark ‘’ Ekolojik Niteliği Hassas Alanlar ” ve “Ekolojik Niteliği Yüksek Alanlar” olarak taramalarla gösterilerek tanımlanmıştır.

Kültürpark’ın yapı envanteri araştırmaları, alanda tescillenmesi gereken kültür varlığı niteliğinde yapı ve mimari öğelerin bulunduğunu ortaya koymuştur. İdare, söz konusu yapı ve öğelerin bir kısmı için tescil sürecini tamamlamış, ancak bir kısmını planda “korunacak yapı” kategorisinde değerlendirmiştir. “Korunacak Yapı” gösterimi, bir plan kararı olarak bağlayıcılık taşısa da, yapı ve öğelerin ülkemiz ve kentimizin kültür envanteri olarak belgelenmesinin ve korunmasının bilimsel süreçlerle gerçekleşmesini sağlamakta yetersiz kalabilecektir. Bu sebeple, korunacak yapı niteliğindeki yapılar için ivedilikle tescil sürecinin başlatılması gerekmektedir. Benzer bir süreç Kültürpark’ın heykel ve havuzları için de geçerlidir. Dönemlerinin kentsel sanat ve tasarım akımlarını yansıtan ve Kültürpark’ın kimliği açısından önemli bir unsur olan korunacak heykel ve havuz gibi mekânsal öğelerin de plana işlenmesi ve tescilleri için gerekli işlemlerin gerçekleştirilmesi önem taşımaktadır.

Park’ın ekolojik açıdan plan üzerinde önemli kazanımlar elde edildiği bu çalışma gibi alanda yer alan hangarların kaldırılması da taleplerimiz arasında yer almaktadır. 15.12.2020 tarihli toplantıda İBB Meclisine sunulacak koruma amaçlı uygulama imar planı önerisi kurulumuza gösterildiğinde,  yine kurulumuzun talebi ile A ve B bölge ayrımının  kaldırıldığı ve alanın bütün olarak değerlendirildiği görülmüştür. Park’ta Tescilli ve Korunacak Yapılar emsal dışı bırakılmış ve alanın tamamı için E=0,05 belirlenmiştir. İhtisas fuarı başka bir alana taşınmışsa da koruma amaçlı imar planı olmamakla birlikte, mevcut plan olarak kabul edilen plandaki inşaat alanının öneri planda kısmen azaltılmış olduğu, inşaat alanına ilişkin temel itiraz noktasının alanın bir fonksiyonunun başka bir alana taşınmış olmasının oluşturduğu, bu yapılaşma hakkının kullanımı için mevcut hollerin bulunduğu alanda Taban Alanı=12.000m2 olacak şekilde Y1 gösterimi ve Sosyo-Kültürel Tesis (Sergi Holü, Çok Amaçlı Salon vb.) işlevi ile, Celal Atik Spor Salonu’nun bulunduğu alanda da Taban Alanı=6000m2 olacak şekilde Y2 gösterimi ve Spor Salonu+ Yüzme Havuzu işlevi ile yapı alanları belirlenmiştir.

Yapılan hesaplamalar sonucunda verilen emsal değeri ile yaklaşık 21.022 m² inşaat alanı, Yeraltı Otoparkı hariç olmak üzere; Tescilli Yapıların mevcut inşaat alanı yaklaşık 4000 m2 ve Korunacak Yapıların mevcut inşaat alanı yaklaşık 16.038 m² olmak üzere alanda toplamda 47.367 m² inşaat alanı oluşacağı öngörülmüştür. Ayrıca emsal olarak belirlenen alan dışında herhangi bir emsal dışı alan kullanımının olmayacağı tarafımıza sözlü iletilmiş olsa da, bu durumun plan kararlarına dönüşmediği sürece bir iyi niyet beyanından öteye gidemeyeceği, yöneticilerin değişmesi durumunda Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinde ifade edildiği şekilde uygulanmasının önünde (21.002 m² inşaat alanına ek % 30’a kadar emsal harici inşaat alanı) bir engel bulunmamaktadır. (Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin 5. maddesinde “22’nci maddeyle veya ilgili idarelerin imar yönetmelikleri ile getirilebilecek emsal harici tüm alanların toplamı; parselin toplam emsale esas alanının % 30’unu aşamaz” şeklinde belirtilen hüküm doğrultusunda alanda öngörülen emsal değeri ile 21.002 m² inşaat alanına ek  % 30’a kadar emsal harici inşaat alanı oluşabilecektir). Öte yandan mevcut hollerin yerine yapılacak yapının da tanımlanan fonksiyon dışında bir fonksiyona çevrilmeyeceğinin plan notlarıyla belirtildiği bilgisi tarafımıza ifade edilmiş olsa da, geçmiş plan süreçleri ve toplantılarda ifade ettiğimiz şekliyle hangarların tamamen kaldırılıp yerine hiçbir yapı yapılmaması konusundaki talebimizin yeniden gözden geçirilmesinin önemli olduğunu düşünüyoruz.  Bununla birlikte alanda gerçekleşebilecek olan yapılaşma oranın, alanın taşıma kapasitesi ve belirlenen çağdaş “bilgi toplumu” vizyonu gereksinimi çerçevesinde gerekçelendirilerek belirlenmesi gerekmektedir. Yapılaşma oranının, yapılaşma gereksiniminin amacı ve ihtiyaç duyduğu büyüklük belirlenmeden saptandığı anlaşılmakla beraber bu konuda gerekçeli bir açıklama yapılması gereklidir.

Mevcut plan ve öneri plana ait hesaplar aşağıdaki tabloda görülebilir.

*Not 1 : Kültürpark A ve B alanlarının toplamı, TKGM parsel sorgu sitesinde 1068 Ada 1 Parsel’in alanı olan 420.440,50 m2 olarak kabul edilmiş; A ve B alanları çizim üzerinden yaklaşık olarak hesaplanmıştır.

*Not 2 : Hesaplara 16,391 m2 inşaat alanına sahip yeraltı otoparkı alanı dahil değildir.

*Not 3 : Bina inşaat alanları hesabında İBB tarafından sunulan proje alanları kabul edilmiştir.

*Not 4 : 0,05 emsal verilen alanlara ait inşaat alanları şu anda yürürlükte olan Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği uyarınca %30 ilave edilerek hesaplanmıştır.

Yeni süreçte yaklaşık 15 ay süren ve 11 toplantı sonucu İBB Meclisine getirilen Kültürpark Koruma Amaçlı İmar Planına baktığımızda ekolojik yönden çok önemli kazanımlar sağlandığı yadsınamaz bir gerçektir. Plan notlarının ekine yerleştirilen ekolojik raporlar ve plan notları Kültürpark’ın bundan sonraki gelişimi açısından önemli bir rehber ve bağlayıcı öğe olacaktır. Bu plan üzerinde mevcut holler yerine yapılması düşünülen yapı dışında kurulumuzun pek çok talebi karşılık görmüştür. Ayrıca mevcut sert zeminler, otoparklar ile mevcut hollerden yeşil alana dönüşecek olan alan göz ardı edilemeyecek büyüklüktedir. Buna ek olarak özellikle geçmiş yıllarda Kültürparkın A bölgesinde tesis edilen yeraltı otoparkının zeminde kapladığı alan; yeşil alanların artırılmasına yönelik olarak planlama aşamasında önemle dikkat edilmesi gereken alandır.

Bu noktada “Koruma Amaçlı İmar Planı” onaylandıktan sonra ekosistem tabanlı ve korumacı bir yaklaşımla yapılması gereken Kentsel Tasarım / Peyzaj Projesi de kurulumuz tarafından aynı derecede önemsenmektedir. Bu nedenle projenin kurulumuzun kontrolünde ve İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin bünyesinde yapılarak, planda gözetilen tüm hassasiyetlerin yerine getirilmesinin sağlanması İzmir Büyükşehir Belediyesi teknik ekibinden istenilmiştir.

Sonuç olarak; Koruma Amaçlı İmar Planı sürecinde Kurulumuzca talep edilen birçok maddenin idare tarafından kabul edilmesi olumlu bir gelişme olmakla birlikte, özellikle yapılaşma koşullarına ilişkin başından beri talep ettiğimiz hususların yeniden gözden geçirilmesi konusundaki talebimizi yinelediğimizi belirtmek isteriz. Bilinmelidir ki Kültürpark’la ilgili toplumun tüm kaygılarını kurulumuz da aynı hassasiyetle taşımaktadır. Bu kaygıların giderilmesi için önemli bir çaba sarf edilmiştir ve her zaman edilecektir. TMMOB olarak bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da Kültürpark’ın yeniden, tarihi ve doğal değerleriyle korunarak, kamusal bir yaklaşımla tasarlanmış ekolojik olarak güçlü, yaşayan dinamik bir Kent Parkı oluncaya kadar geçecek olan tüm süreçlerde konunun takipçisi olacağımızı, Kültürpark  ile ilgili yaşanılan süreci ve gelinen noktayı kamuoyunun bilgilerine saygılarımızla sunarız.

TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu

İzmir Büyükşehir Belediyesi Tarafından Hazırlanılan Belgeler

Ek-1: 1-Tescilli Yapılar

Ek-2:  2-Korunacak Yapılar

Ek-3: 3-Yıkılacak Yapılar

Ek-4: 4-Yeniden Yapılacak Yapılar

Ek-5: 5-Ekosistem Koruma Planı Paftası

Ek-6: 6-Kültürpark KAUİP Önerisi

Hazırlanmış Raporlar

Ek-7: Afet Acil Toplanma Mekanı Olarak Kültürpark

Ek-8: Kent Ekosistemine Katkıları

Ek-9: Kültürparkın Kullanım Kullanıcı Profili

Ek-10: Kültürparkın Taşıma Kapasitesinin Değerlendirilmesi